چکیده:
مهارت خواندن پایه یادگیری همه موضوعات درسی و غیردرسی است؛ راهبردهای شناختی و فراشناختی از مهمترین راهبردهای یادگیری است، فرد در حین خواندن و درک مطلب آن را به کار می‌گیرد. از دیگر سو، عوامل بسیاری بر توسعه مهارت‌های خواندن و درک مطلب دانش اموزان تاثیرگذار است. خواندن در خانه، خواندن با والدین، ارزش گذاری والدین برای سواد، کیفیت محیط خانه و حمایت کننده بودن محیط خانه رابطه مثبتی با ظهور توانایی سواد کودکان دارد.از این رو مطالعه حاضر با هدف تبیین نقش فعالیتهای خواندن در خانه در پیشبینی راهبردهای فرا شناختی و شناختی خواندن دانش اموزان مقطع چهارم ابتدایی شهر یزد انجام گرفت.
روش تحقیق از نظر ماهیت، مقطعی-کاربردی و از نظر اجرا نیز پیمایش بود. دانش آموزان دختر مقطع چهارم ابتدایی شهر یزد جامعه آماری ما را تشکیل دادند، که تعداد 100 دانش آموز به عنوان حجم نمونه با شیوه نمونه گیری خوشه‌‌‌ای مورد آزمون قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه بود، شامل: مقیاس زمینه یابی یادگیری خواندن (پرلز،2006)،راهبردهاییادگیری (شناختیوفراشناختی) و درک مطلب کرمی(1380). دادههای به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری spssورژن 20مورد پردازش و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها نشان داد که: میزان راهبردهای شناختی دانش آموزان بیش از راهبردهای فراشناختی است(05/0>p)؛ و همچنین، فعالیتهای خواندن در خانه پیش بینی کننده مثبت تغییرات راهبردهای شناختی و فراشناختی خواندن دانش اموزان می‌باشد(001/0>p)، و بر آن تاثیرگذار بوده است.8/39 درصد از واریانس متغیر راهبردهای شناختی خواندن و 2/45 درصد از واریانس متغیر راهبردهای فراشناختی خواندن توسط فعالیتهای خواندن در خانه پیش بینی میشود. همچنین، 1/49 درصد از واریانس متغیر درک مطلب نیزتوسط فعالیتهای خواندن درخانه پیشبینی میشود.بنابراین، فعالیتهای خواندن در خانه، صرف وقت برای خواندن، ارزش گذاری برای مطالعه و درگیری والدین و نظارت بر رفتارهای خواندن فرزندان می‌تواند منجر به تقویت راهبردهای شناختی و فراشناختی خواندن و ادراک مطلب دانش آموزان گردد.